Osoby

FEDYCZKOWSKA Zofia, także Żmigród-Fedyczkowska, właściwie Majewska (?), primo voto Bonecka, secundo voto Leśniewska, tertio voto Englaender, quarto voto Zawadowiczowa quinto voto Żmigród, sexto voto Adamska (16 sierpnia 1900 Leżajsk – 6 września 1982 Warszawa),

śpiewaczka. 

Data i miejsce urodzenia według aktu zgonu. Wobec wyraźnie konfabulowanych informacji, dotyczących dzieciństwa i kształcenia muzycznego, niebywale intensywnej działalności artystycznej w wieku kilkunastu lat, oraz sześciokrotnego wychodzenia za mąż i zmian nazwisk, fakty biograficzne, w tym także data urodzenia Fedyczkowskiej, budzą wątpliwości. Według zapisu w akcie zgonu i tradycji teatralnej, była córką śpiewaka i inspektora chórów w Teatrze Miejskim we Lwowie Jakuba Marcelego Fedyczkowskiego (zob. t. 1) oraz jego żony Marii z domu Stander (Stonder), ale w kartach meldunkowych mieszkańców Poznania odnotowano przy niej: „z domu Majewska, adoptowana Fedyczkowska”, co potwierdzałoby zdanie samej Fedyczkowskiej, która nieraz mawiała, iż ją, dziecko niewiadomego pochodzenia, przygarnęła bezdzietna para artystów lwowskich. 

Miała sześciu mężów; pierwszym był aktor i reżyser Jan Mieczysław Bonecki (ślub około 1919), zapewne drugim Leśniewski, a trzecim urzędnik bankowy Artur Jan Englaender, czwartym: kupiec i inspektor handlowy Piotr Zawadowicz (1887–1929; ślub w Poznaniu), piątym: lekarz Bolesław Grzegorz Żmigród (ślub 12 lipca 1930 w Poznaniu), szóstym: Stanisław Józef Adamski, i urzędnik Banku Gospodarstwa Krajowego (ślub w 1936 w Poznaniu; rozwód w 1938). 

Wybitnie uzdolniona, już w 1906–11 występowała (pod nazwiskiem Fedyczkowska) w rolach dzieci w przedstawieniach dramatów, oper i operetek na scenie Teatru Miejskiego we Lwowie, m.in. w Dziadach (1906), Ich czworo (1907), jako Pajęczynka (Sen nocy letniej, 1908), Michaś (Horsztyński, 1909), Synek Clarensa (Ryszard III, 1911). W 1915 (11 maja) wystąpiła po raz pierwszy w większej roli operowej, jako Paź w Rigoletcie. Ukończyła liceum Notre Dame we Lwowie, a w czerwcu 1916 lwowskie Konserwatorium Galicyjskiego Towarzystwa Muzycznego z dyplomem pianistki (w klasie Stanisława Głowackiego) i dyrygentki (w klasie Mieczysława Sołtysa). Podczas studiów, w sezonie 1915/16 była suflerką w lwowskiej operze. W 1916 pracowała jako pianistka i dyrygentka orkiestry w kinie „Kopernik” we Lwowie. Śpiewu uczyła się najpierw u ojca, później u Theodora Lierhammera w Wiedniu, a także w Berlinie u Konrada Zawiłowskiego i w Mediolanie u Edoadra Garbina. W 1918 występowała w lwowskim kabarecie Casino de Paris akompaniując sobie na fortepianie w ariach i pieśniach, później w Teatrze Nowości w Krakowie w przedstawieniach pod dyrekcją Zdzisława Górzyńskiego. W styczniu 1919 była krótko w Krakowie w Teatrze Nowości przy ul. Starowiślnej, także w teatrze Wesoły Ul w Lublinie (razem z Hanką Ordonówną), a od czerwca tego roku w Kielcach w zespole operetkowym Teatru Wołowskiego (grała np. tytułową Piękną Helenę) oraz w miejscowym teatrze Corso. 

W 1919–22 używała niekiedy na scenie nazwiska pierwszego męża: Bonecka, lub Fedyczkowska-Bonecka, później znowu tylko Fedyczkowska. Na sezon 1919/20 zaangażowała się do operetkowego zespołu Teatru Polskiego pod dyrekcją Henryka Czarneckiego w Sosnowcu; była z nim m.in. w Będzinie oraz Dąbrowie Górniczej i grała główną rolę Sylvy w Księżniczce czardasza (premiera 23 października 1919). Jeszcze w tym samym sezonie przeniosła się do Teatru Muzycznego (Operetki Polskiej) w sali „Lutni” w Wilnie, gdzie występowała w takich rolach, jak: Hrabianka (od 2 stycznia 1920) i Krysia (22 stycznia i 18 lutego 1920) w Krysi leśniczance, Baronowa Riza (Manewry jesienne; od 14 stycznia 1920), oraz w tytułowych: w Pięknej Helenie (od 21 stycznia 1920), w Księżniczce czardasza (od 6 lutego 1920), Cnotliwej Zuzannie (od 10 lutego 1920), Gri-gri i Rozwódce (czerwiec 1920). 

Wyjechała w tym czasie do Warszawy i 31 marca 1920 zadebiutowała (jako Bonecka) na scenie Teatru Wielkiego w roli Zuzi w Verbum nobile. W sezonach 1920/21 i 1921/22 ponownie była w zespole Teatru Polskiego w Sosnowcu i np. 12 marca 1921 wzięła udział w wieczorze artystycznym, zorganizowanym przez sosnowiecką Ekspozyturę Polskiego Komitetu Plebiscytowego. Z zespołem z Sosnowca występowała też w 1921 w Katowicach, a w listopadzie tego roku odniosła sukces w Pięknej Helenie, w której recenzent „Kuriera Zagłębia” dostrzegł jej

muzykalne interpretowanie partii, zarówno w kantylenie,

jak i w koloraturze

oraz

dyskretną grę ujętą w nieodzowną ramę powiewnych, powabnych kostiumów.

Latem 1922 pojawiła się na występach operetkowych w Bydgoszczy. 

Anonsowana jako „solistka operetki wileńskiej”, pod nazwiskiem Fedyczkowska, wystąpiła 21 lipca 1922 we Lwowie w Teatrze Nowości w roli Rizy (Manewry jesienne) i w sezonie 1922/23 znalazła się w zespole operetki lwowskiej Teatrów Miejskich, gdzie w Teatrze Nowości zagrała tytułową rolę tancerki Juszi w Japonce (premiera 14 listopada 1922), zapewniając tej operetce frekwencyjny sukces 43. spektakli w ciągu pięciu miesięcy. Zaśpiewała też w lutym 1923 Olimpię (Opowieści Hoffmanna) w Stanisławowie, a we Lwowie jako Melissa wzięła udział w premierze Narzeczonej Lukullusa (12 maja 1923). W 1923 należała już do Związku Artystów Scen Polskich (jako Fedyczkowska-Bonecka-Majewska). Wyjeżdżała w tym czasie na występy do Krakowa. Od 20 września 1923 występowała w lwowskim Teatrze Bagatela, zapowiadana tu jako artystka scen miejskich (ku jej rozgoryczeniu dyrekcja opublikowała sprostowanie, iż do zespołu nie należy), i w Bagateli kontynuowała występy przez październik 1923. W lutym 1924 występowała z Popularnym Teatrem Ludowym ze Lwowa pod kierunkiem M. Wesołowskiego w Kołomyi i jeszcze w tym miesiącu zaczęła śpiewać w teatrze ukraińskim „Ruska Besida” we Lwowie czołowe role: Rachelę w Żydówce (15 i 21 lutego 1924), tytułową Halkę podczas występów „Besidy” w Żółkwi w marcu 1924, a nawet tytułową rolę Kateryny w ukraińskiej operze Mykoli Arkasa, należącej do narodowego kanonu (kwiecień 1924). Dnia 17 maja 1924 wystąpiła w sali Żydowskiego Domu w Borysławiu z koncertem arii i pieśni. 

Od września 1924 była solistką Teatru Wielkiego w Poznaniu i występowała w zespole opery poznańskiej w 1924–27, 1929–31 i 1936–38, a poza tymi okresami często śpiewała tu gościnnie. Wykonywała różnorodne partie; od razu w pierwszym sezonie 1924/25 znakomicie śpiewała stosowną dla niej liryczno-dramatyczną tytułową Manon i dramatyczną Senty (Holender tułacz), obok wodewilowej Basi (Zabobon, czyli Krakowiacy i Górale), lekkiej i stylowej Zuzanny (Wesele Figara) i koloraturowej Pani Fluth (Wesołe kumoszki z Windsoru). W sezonie 1925/26 stworzyła kreację jako tytułowa Jenufa w polskim prawykonaniu tej opery (17 marca 1926), wystąpiła w tytułowej roli w Żywili, w nowej polskiej operze (12 maja 1926) oraz jako Lady Durham w Marcie, a także śpiewała partię tytułową w operetce Gejsza. W sezonie 1926/27 podobnie; doskonale wykonała jedną z najtrudniejszych w całym operowym repertuarze koloraturową partię Zerbinetty (Ariadna na Naxos; polska premiera 4 grudnia 1926) i piękną, liryczno-koloraturową partię Adiny (Napój miłosny), obok tego śpiewała Marcelinę (Fidelio), a w operetkach: Różę Friquet (Dragoni z Villars) i Zorikę (Miłość cygańska). 

W Poznaniu gościnnie występowała w 1928: 15 października jako tytułowa Lakmé oraz w 1929: 14 lutego i 23 kwietnia jako Amelia (Bal maskowy), od 20 lutego do 30 kwietnia jako Alicja w operetce Księżniczka dolarów, a także przypomniała 21 marca oraz 4 i 16 kwietnia tego roku swą kreację w Jenufie. Po powrocie do Opery Poznańskiej, 1 września 1929 otworzyła sezon jako Panna Ewa w Hrabinie, doskonałe recenzje zbierała za tytułową rolę w Łucji z Lammermoor (9 listopada 1929), przysporzyła sukcesu premierze Casanovy (28 października 1929) jako czarująca Caton, była Zosią we Flisie, wystawionym w 1930 na uroczystość Trzeciego Maja; 16 lutego 1930 wzięła udział w koncercie symfonicznym wykonując mezzosopranową partię Małgorzaty we fragmencie Potępienia Fausta. W sezonie 1930/31 wystąpiła jako Ariana w prapremierze Młyna diabelskiego (21 lutego 1931) i stworzyła świetną tytułową kreację w Iris. Śpiewała Halkę w poszerzonej obsadzie spektaklu 18 lipca 1931, zamykającego decyzją władz miejskich działalność Opery w Poznaniu. 

Podobnie, jak inni poznańscy soliści jeździła często na występy do Bydgoszczy, gdzie brała udział w „wieczorach operowych” (1926), a w 1927–28 śpiewała w operetkach, np. Rozalindę (Zemsta nietoperza), zaś w 1931 w styczniu Violettę (Traviata), a w lipcu potrójną partię Olimpii, Giulietty i Antonii w Opowieściach Hoffmanna. Gościnnie wystąpiła 17 listopada 1927 w Teatrze Wielkim we Lwowie jako Gilda w Rigoletcie. Miała też sporadyczne występy na scenie operowej Teatru Polskiego w Katowicach, m.in. 15 marca 1928 w Madame Butterfly (jako Cho-cho-san) i 27 stycznia 1931 w Uprowadzeniu z seraju (Konstancja), a także w Krakowie, np. jako Leonora w Trubadurze (16 listopada 1931). 

Do Opery Warszawskiej została zaangażowana w 1932 przez Zrzeszenie Artystów, które objęło Teatr Wielki. W otwierającym sezon Fauście (26 stycznia 1932) doskonale wykonała partię Małgorzaty; 27 stycznia śpiewała w Opowieściach Hoffmanna, 2 lutego Violettę w Traviacie, 11 lutego Micaelę w Carmen, 12 lutego Cho-cho-san, 15 lutego Hannę w Strasznym dworze, 2 marca Gildę, 12 marca Bronkę w Janku, w kwietniu we Francesce z Rimini, 25 maja tytułową Lakmé, a 31 maja 1932 wystąpiła w tytułowej roli w Manon, obok śpiewającego gościnnie Jana Kiepury. W Poznaniu 4 czerwca 1932 śpiewała Hannę w Strasznym dworze, danym w 60. rocznicę śmierci Moniuszki na reprezentacyjnym placu świętego Marka. W ramach tak zwanej Opery Górskiej brała udział 28 i 30 lipca 1932 jako Hanna w plenerowych przedstawieniach Strasznego dworu w Zakopanem. Na scenie warszawskiego Teatru Wielkiego w sezonie 1932/33 występowała m.in. w rolach: Rozyny (Cyrulik sewilski; też 23 lutego 1933 w spektaklu danym na 100-lecie teatru), Leonory (Trubadur), Tatiany (Eugeniusz Oniegin), Ligii (Quo vadis), a za najwybitniejszą uznano jej kreację Liu w Turandot (premiera polska 15 grudnia 1932). 

Śpiewała gościnnie w Teatrze Wielkim w Poznaniu: w 1932 Manon (26 listopada), a w 1933 Małgorzatę w Fauście (12 i 14 stycznia), Manon (25 stycznia) i Cho-cho-san (20 października). Z grupą artystów warszawskich występowała w Katowicach jako Violetta w Traviacie (3 października 1933, października 1934) i Leonora w Trubadurze (17 października 1933). Za dyrekcji Janiny Korolewicz-Waydowej (1934–36) stworzyła na scenie warszawskiej szereg doskonałych wokalnie ról, a były to przede wszystkim Psyche (Eros i Psyche, premiera 29 września 1934) oraz tytułowa Iris (premiera 27 listopada 1934), o której Stanisław Niewiadomski pisał:

Fedyczkowska przeszła tym razem wszystkie swoje dawniejsze sukcesy. Była znakomitą aktorką i równie wielką śpiewaczką.

W głosie nie pojawiła się ani jedna skaza, brzmiał czysto, donośnie i poetycznie, dusza na wskroś artystyczna przemawiała z każdego tonu, z każdej frazy. Słowem, Iris uważamy za arcydzieło młodej naszej primadonny. Po Irisie można ją mianować pierwszą między najpierwszymi.

Z kolejnych ról krytyka oceniła wysoko Neddę (Pajace, 14 marca 1935), Leę (Dybuk, premiera 22 maja 1935) i Lizę (Dama pikowa). W Polskim Radiu śpiewała Ulanę w Manru (27 lutego 1936; transmisja przez europejskie radiofonie z okazji 75. urodzin Ignacego Jana Paderewskiego). Występowała też w operetkach wystawianych wówczas przez Teatr Wielki: w Krainie uśmiechu (jako Liza, 1935), Baronie cygańskim (Saffi, 1935), Symfonii miłości (Hania, 1936). 

W końcu grudnia 1933 przebywała we Lwowie, gdzie wystąpiła w „Wieczorze muzyki górskiej”, urządzonym przez Polskie Towarzystwo Muzyczne z okazji 60-lecia Towarzystwa Tatrzańskiego, a także zaśpiewała Halkę w spektaklu zorganizowanym ad hoc przez Tadeusza Mazurkiewicza. W 1936 (7–14 lutego) we Lwowie wzięła udział w zorganizowanych przez Mazurkiewicza i Romana Wragę występach operowych. W 1932–35 używała nazwiska swego ówczesnego męża: występowała jako Fedyczkowska-Żmigród lub Żmigród-Fedyczkowska. 

Od sezonu 1936/37 w Poznaniu, stworzyła kolejne, znakomite pod względem wokalno-aktorskim role. Były to w 1936: Balladyna (Goplana), Myrtocle (Zamarłe oczy), tytułowa Maria w operze Romana Statkowskiego; w 1937: tytułowa Manon, Liza (Dama pikowa), Felice (Czterech gburów); w 1938 Ulana (Manru), a także role operetkowe: Zuzanny Provance (Kwiat Hawajów, 1936) oraz Grisi (Domek trzech dziewcząt, 1937). Latem 1938 z zespołem poznańskim występowała w operetkach w Teatrze Zdrojowym w Ciechocinku. 

W sezonie 1938/39 była ponownie solistką Opery Warszawskiej; brała m.in. udział w widowisku operetkowym Książę Szirazu (premiera 2 października 1938), wystąpiła jako Zorika w Cygańskiej miłości (premiera 3 listopada 1938) oraz w „operze-melodramacie” Pani X Marco Franka (premiera 15 stycznia 1939). W ostatniej przed wojną premierze Opery Krakowskiej, w Wertherze, śpiewała 24 kwietnia 1939 Charlottę pod dyrekcją Waleriana Bierdiajewa; potem wystąpiła jeszcze 5 czerwca tego roku w Krakowie w tej samej roli. 

Jako miasta jej występów zagranicznych w okresie międzywojennym wymienia się: Wiedeń, Berlin, Lipsk, Norymbergę, Drezno, Essen, Hamburg, Genuę, Pragę, Lublanę, Tallin i Rygę. Lata II wojny światowej przeżyła w Warszawie. Brała udział w polskich koncertach w kawiarni „Sztuka i Moda” (SiM) przy ul. Królewskiej i w restauracji „Gastronomia” (1942), udzielała lekcji śpiewu (m.in. Beacie Artemskiej); 16 kwietnia 1944 w jawnym teatrze Melodia wzięła udział w poranku pod tytułem Wielka parada humoru, pieśni i tańca, a w trybie nagłych zastępstw (tak sama napisała) wystąpiła w jawnym Teatrze Miasta Warszawy. Podczas powstania warszawskiego, 8 sierpnia 1944 opuściła miasto i do kwietnia 1945 chroniła się w Grodzisku Mazowieckim. 

Powróciła do Poznania i już 18 kwietnia 1945 wzięła udział w koncercie z serii inaugurującej działalność artystów poznańskich opery, a także w kolejnych: 12, 13, 26, 27 i 31 maja oraz 15 i 19 czerwca. W pierwszej powojennej premierze Opery Poznańskiej, w Krakowiakach i Góralach (2 czerwca 1945) objęła swą dawną rolę Basi, a w następnej, w Rigoletcie (6 lipca 1945) rolę Gildy i przyjęta została przez krytykę i publiczność bardzo przychylnie. Śpiewała potem jeszcze w 1945 Rozynę w Cyruliku sewilskim (19 października) oraz, z wielkim powodzeniem, Lizę w Krainie uśmiechu (6 grudnia). W 1946–48 wykonywała takie partie, jak: Musetta (Cyganeria), Nedda (Pajace), a także Halka (premiera 11 października 1947) i w tej roli wystąpiła też 16, 20 i 21 września 1947 we Wrocławiu. W 1948 (20 marca) śpiewała jeszcze w Poznaniu Micaelę w Carmen. Według Kazimierza Nowowiejskiego na swą ostatnią rolę wybrała tytułową Carmen. 

Lekcji śpiewu zaczęła udzielać już przed wojną. W sezonie 1946/47 była wśród wykładowców poznańskiej Szkoły Dramatycznej pod kierunkiem Nuny Młodziejowskiej-Szczurkiewiczowej. Od stycznia 1949 do sierpnia 1951 uczyła w Państwowej Średniej Szkole Muzycznej w Poznaniu, skąd odeszła na własne życzenie z powodu znacznego osłabienia wzroku. W sezonie 1952/53 dawała jeszcze koncerty. W 1953 przeniosła się do Warszawy i objęła stanowisko korektora prozy i korepetytora  wokalistów w Operze Warszawskiej (marzec 1953–sierpień 1958). Podobną funkcję sprawowała okresowo w warszawskiej Operetce. W 1956–61 współpracowała z Ireną Babel przy opracowaniu muzycznych spektakli w warszawskim Teatrze Powszechnym. W dniu 10 października 1960 Opera Poznańska uczciła jej jubileusz 50-lecia pracy artystycznej uroczystym koncertem. W 1981 zamieszkała w Domu Artystów Weteranów Scen Polskich w Skolimowie. 

Była śpiewaczką wszechstronną, doskonałą nie tylko w klasyce, ale też w nowoczesnym repertuarze. Jak wspominał Kazimierz Nowowiejski „słynęła z niebywałej orientacji muzycznej”, szybko się uczyła, dobrze grała na fortepianie, miała znakomitą pamięć muzyczną. Jej wykonania partii operowych cechował wysoki artyzm, a „mechanicznym koloraturowym wokalizom nadawała prawdę i wyraz” (Stanisław Wiechowicz) i umiała przekonać do ich emocjonalnej konieczności. Jej sopran posiadał olśniewająco piękny jasny timbre i gęste brzmienie. Odtwarzany repertuar był ogromny i różnorodny pod względem stylu, skali i charakteru. Niewysoka, o wielkich oczach i zgrabnej figurze, później miała „kształty haremowe” (około 1930 bardzo utyła i przeprowadzała kurację odchudzającą). Grała z uniesieniem i nie podrabianym temperamentem; stronę aktorską miała zawsze starannie opracowaną. Operowe role wypełniała ładunkiem szczerego dramatyzmu, potrafiła widownię poruszyć do łez nieszczęściem Halki, Jenufy, Butterfly czy Senty. Po roli Myrtocle w Zamarłych oczach Tadeusz Kassem pisał:

heroina operowa w najwyższym stylu, stopniująca wyraz tej roli do wstrząsających akcentów.

Poruszała się zręcznie i żywo, do roli Neddy w Pajacach wprowadziła taniec o tragicznej ekspresji. Jej gra w roli Małgorzaty w Fauście wywierała niezapomniane wrażenie, a płacz nad ciałem zabitego brata, Walentego, przemieniała w „straszny, obłąkany śmiech” (Kazimierz Nowowiejski). 

Miała osiągnięcia jako pedagog, do jej uczniów należeli m.in.: Franciszek Arno, Jadwiga Dzikówna, Hanna Lisowska, Wanda Polańska, Elżbieta Zakrzewska. Była Członkiem Zasłużonym i Honorowym Związku Artystów Scen Polskich. Tabl. 10 i fot. z Bolesławem Bolką. 

Bibliografia

Almanach 1982/83; Dachtera: Opera Wrocł. 1945–95; Dziadek: Opera Pozn. 1919–2005 (il.); Formanowicz; Z. Jachimecki: Muzyka polska od czasów najdawniejszych do roku 1930, cz. 5: 1915–1930, w: Polska, jej dzieje i kultura, Kraków 1929–1932; Jasiński: Koniec epoki (opinia S. Niewiadomskiego s. 297); Komorowska: Teatry muz. Drugiej Rzeczypospolitej; Komorowska: Za kurtyną lat (il.); Korolewicz-Waydowa; Kraków muz. 1918–39: Leksykon pol. muzyków pedagogów (bibl.); I. Łysenko: Spiwaky Ukrajiny. Encyklopedyczne wydannia, Kyjiw 2011; Mościcki: Teatry 1944–45; Mrozek s. 265, 288; Nowowiejski: Pod zielonym Pegazem (il.); Olszewski: śląska kronika; Opera Pozn. 1919–69 s. 23, 24 (il.), 25, 35, 65–66 (Wspomnienie F. o pracy w Operze Pozn.), 134 (il.), 143 (il.), 156, 157 (il.); Opera w Poznaniu. 75 lat (il.); Sempoliński: Wielcy artyści; SMP; Świtała (opinia T. Kassema s. 190 i S. Wiechowicza s. 123, 124; też il.); Teatr Wielki w Warszawie 183–1933, Warszawa 1933 (il.); Weber Z dziejów opery w Bydgoszczy; Żywot: Dwadzieścia sezonów (cyt. z „Kuriera Zagłębia”); Dz. Lud. 1922 nr 161, 259, 1923 nr 214, 225, 1924 nr 37, 69, 96, 111, 1933 nr 293, 300; Gaz. Kiel. 1919 nr 128, 141, 160, 166, 169, 189, 193, 201, 205; Gaz. Kołomyjska 1924 nr 4; Gaz. Lwow. 1936 (301); Gaz. Pozn. 1960 nr 242; Kur. Pol. 1934 (29 XI); Kur. Pozn. 1933 nr 486; Kur. Stan. 1923 nr 136; Kur. Warsz. 1920 nr 90, 1929 nr 309, 1931 nr 180, 1932 nr 26, 27, 33, 43, 46, 62, 72, 119, 143, 149, 265, 326, 346, 352, 1933 nr 102, 1934 nr 268, 327, 1935 nr 8, 72, 138, 322, 334, 1936 nr 120, 125, 1938 nr 302, 1939 nr 15, 20; Nowy Kur. (Poznań) 1929 (4 IX); Prz. Teatr. i Film. 1924 nr 18, 1925 nr 1,3; Ruch Muz. 1960 nr 8, 21, 1982 nr 15 (il.); Scena Pol. 1923 z. 7–12 s. 35; Życie Teatr. 1922 nr 50, 1923 nr 1, 20; Życie Warsz. 1982 nr 205; Afisze, IS PAN, MTWarszawa; Akt zgonu nr III/2118/1982. Arch. USC Warszawa; Akta, Arch. T. Wielki–Opera Narodowa Warszawa; Akta miasta Poznania. Kartoteka mieszkańców z lat 1870–1931 (tu: karty meldunkowe mężów F., sygn. 14383, 15311), Arch. Państw. Poznań; Akta (fot.), ZASP; Programy, MTWarszawa (m.in. program „Drugi Rok Opery Górskiej w Zakopanem. Lipiec 1932”); Spis ZASP 1923, 1949; Hałabuda: Repertuar, M. Lewko: Repertuar t. wileńskich, mps KUL; Szwed; Almanach 1944–59; Inf. uczennicy F., śpiewaczki Hanny Lisowskiej, 

Ikonografia

Fot. – IS PAN, ITWarszawa, MTWarszawa, NAC.

Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.

Biogram w Almanachu Sceny Polskiej

Zofia Fedyczkowska, także Bonecka, Majewska, Leśniewska, Zawadowiczowa, Żmigród, Adamska (16 VIII 1900 Leżajsk - 6 IX 1982 Warszawa), śpiewaczka, pedagog. Była córką znanego śpiewaka lwów. Jakuba F., już jako dziecko występowała w Dziadach Mickiewicza i Ich czworo Zapolskiej (1907). Kształciła się w Konserwatorium Lwowskim jako pianistka, zaś studia śpiewacze odbyła w Wiedniu i Mediolanie. W 1919 debiutowała w t. "Złoty Ul" w Lublinie, później została zaangażowana do zespołu operetkowego w Kielcach, od września t. r. należała do zespołu H. Czarneckiego w Sosnowcu, potem Operetki Wileńskiej, w l. 1920-22 znów występowała w Sosnowcu, w sez. 1922/23 w Operetce Lwowskiej, 1923/24 w objazdowym t. ukraińskim, gdzie śpiewała pierwsze partie operowe, w l. 1924-31 była solistką T. Wielkiego w Poznaniu, a gościnnie w tym okresie występowała m. in. w Bydgoszczy: w 1927 jako Rozalinda ("Zemsta nietoperza" Straussa) i w 1931 w partii Violetty ("Traviata" Verdiego) oraz potrójnej partii Olimpii, Giulietty i Antonii ("Opowieści Hoffmanna" Offenbacha). Od stycznia 1932 do końca sez. 1935/36 należała do zespołu Opery Warszawskiej, w l. 1936-38 ponownie w Poznaniu, w sez. 1938/39 znów w Operze Warszawskiej. Gościnnie śpiewała w Austrii, Niemczech i Estonii. Udzielała też lekcji śpiewu, co kontynuowała w czasie II wojny świat., ponadto koncertowała w kawiarniach, a okresowo występowała w T. Miasta Warszawy. Po wyzwoleniu śpiewała w Operze Poznańskiej (1945-48), następnie uczyła w szkole muz. (od 1952), w l. 1952-53 dawała koncerty, potem ze względu na znaczne osłabienie wzroku zrezygnowała ze sceny i poświęciła się całkowicie pracy pedagogicznej. W l. 1953-59 była korepetytorem solistów w Operze Warszawskiej, następnie w Operetce. 10 X 60 uroczystym koncertem w T. Wielkim w Poznaniu uczczono 50-lecie jej pracy art., w 1973 otrzymała tytuł Członka Zasłużonego SPATiF-ZASP. Jej repertuar obejmował 92 partie operowe (sopran) i 60 operetkowych w kilku językach europejskich. Niektóre z nich, to: Łucja ("Łucja z Lammermooru" Donizettiego), Małgorzata ("Faust" Gounoda), Nedda ("Pajace" Leoncavalla), Psyche ("Eros i Psyche" Różyckiego), Gilda ("Rigoletto" Verdiego), Bronka ("Janek" Żeleńskiego), tytułowe partie w "Carmen" Bizeta, "Manon" Masseneta, "Iris" Mascagniego, Liza ("Kraina uśmiechu" Lehara), Saffi ("Baron cygański" Straussa), Zorina ("Cygańska miłość" Lehara). Źródło: Almanach sceny polskiej 1982/83. Tom XXIV. Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1987.