Osoby

KOREYWO, Korejwo, Zofia, także Zofia Korejówna, zamężna Leitgeber (22 lutego 1907 Kalisz – 12 kwietnia 1991 Warszawa),

aktorka. 

Była córką Bronisława Koreywy, dyrektora finansowego kaliskiego Syndykatu Rolniczego, i Anny z Wolskich; żoną poznańskiego kupca Bogdana Marii Leitgebera (ślub 27 kwietnia 1935 w Poznaniu). Wychowywała się w Kaliszu, gdzie ukończyła gimnazjum matematyczno-przyrodnicze im. Anny Jagiellonki. Od 1926 studiowała romanistykę na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, ale po dwóch latach studia przerwała. Przeniosła się do Warszawy i zatrudniła jako urzędniczka w Powszechnej Kasie Oszczędności. Obdarzona subtelną urodą, piękną twarzą o regularnych rysach, odpowiedziała na apel tygodnika „Kino”, zachęcający młode, piękne kobiety do grania w filmach, i zdobyła I miejsce w konkursie na najbardziej fotogeniczną twarz tego pisma. Wzięła kilka lekcji gry aktorskiej w Studiu Filmowym Konstantego Meglickiego, który zaangażował ją do roli Ireny w filmie Ponad śnieg (premiera 1929). Mimo pochlebnych recenzji, więcej propozycji z filmu nie otrzymała. W 1929–32 pracowała jako urzędniczka w Państwowej Wytwórni Papierów Wartościowych. W tym okresie była słuchaczką szkoły dramatycznej i filmowej H. Ossorji, uczennicą Szkoły Umuzykalnienia i Tańca Scenicznego Tacjanny Wysockiej, brała też lekcje malarstwa na kursach M. Ambrożewiczówny. W 1932 zatrudniono ją w wytwórni Klio-Film jako scenarzystkę; we współpracy z Leonardem Buczkowskim napisała scenariusz filmu Szyb L-32. 

Na sezon 1932/33 zaangażowana do Teatru Ateneum w Warszawie, zagrała na tej scenie kilka niewielkich ról: Małą Elli (Czarne getto), Chorą dziewczynkę (Kapitan z Koepenick), Jenny Hill (Major Barbara), Annę Hahn (Dorota Angermann), Turystkę (Krzyczcie Chiny!), Emetycję (Rewolucja w Pikutkowie). We wrześniu 1933 zdała aktorski egzamin Związku Artystów Scen Polskich. W sezonie 1933/34 występowała (jako Korejówna) w Teatrze Narodowym w Toruniu, gdzie grała większe role, np.: Helenę (Proboszcz wśród ubogich), Helenę (Ogniem i mieczem), Michalinę (Jej tancerz), Zuzannę Renard (Dwaj mężowie pani Marty), Kamillę (Dom otwarty), Lizę (Cyrano de Bergerac); brała tu też lekcje śpiewu i występowała w rewiach. Na sezon 1934/35 zaangażowała się do Teatru Polskiego w Poznaniu i wystąpiła w rolach: Agnieszki Gonzagi (Sułkowski), Brigitt (Szwedzka zapałka), Rózi (Dożywocie), Maryni (Klub kawalerów). Po wyjściu za mąż, w 1935 opuściła scenę. 

Jej mąż, Bogdan Leitgeber, był właścicielem sklepu towarów kolonialnych w Poznaniu, człowiekiem bardzo zamożnym, a także wielkim miłośnikiem teatru, opery, wspierającym finansowo teatr i aktorów. Jego uczucie do aktorki Marii Modzelewskiej, stało się tematem znanej sztuki Mariana Hemara Firma, a sam Leitgeber pierwowzorem postaci kupca Hugo Brandta. Według relacji współczesnych, grający rolę Brandta Stefan Jaracz, naśladował sposób zachowania Leitgebera, zaś Firma, grana gościnnie w poznańskim Teatrze Polskim, stała się sensacją towarzyską w mieście oraz sukcesem frekwencyjnym i artystycznym teatru. 

Lata II wojny światowej Koreywo, wraz z rodziną, przeżyła w Warszawie, na scenie nie występowała. W końcu 1949 wróciła do zawodu aktorki. Współpracowała najpierw z ARTOS-em, a potem z Państwowym Przedsiębiorstwem Imprez Estradowych i do 1960 zatrudniona była w dziale dramatu w zespołach objazdowych warszawskiej wojewódzkiej Estrady jako aktorka, recytatorka i konferansjerka. W sezonach 1958/59 i 1959/60 była w zespole Warszawskiego Teatru Objazdowego Państwowego Przedsiębiorstwa Imprez Estradowych i grała Marię Rembertową (Powrót mamy, 1959) oraz Żurawlewą (Kocham, kocham, 1960). Podobała się jako aktorka komediowa. Potem występowała tylko dorywczo. W 1961 w Teatrze Powszechnym w Warszawie grała gościnnie Starą w Zmartwychwstaniu. W sezonie 1961/62 rozpoczęła pracę suflerki w warszawskim Teatrze Klasycznym i funkcję tę pełniła do 31 grudnia 1971, kiedy odeszła na emeryturę. 

Bibliografia

Almanach 1990/91; Guderian-Czaplińska: Teatr. Arkadia (il.); Krasiński: Teatr Jaracza; Kwaskowski; Pleograf (il.): Pozn. wspominki s. 109–112; J. Prosińska-Giersz: Zrozumieć Polaków, Konstancin 2001 (il.); Gaz. Wyb. (Poznań) 2002 nr 17 (il.); Trybuna Maz. 1959 nr 202 (il.); Życie Warsz. 1991 nr 91; Afisze, Uniw. w Poznaniu; Akt ślubu nr 367/1935 i akt zgonu nr I/1248/1991, Arch. USC Warszawa; Akt (fot.), ZASP; Almanach 1944–59; www.encyklopediateatru.pl (tu w nocie biograficznej autorstwa A. Androchowicza błędne imię ojca K.); Inf. syna, Bogdana Leitgebera. 

Ikonografia

Fot. – Bibl. Nar., IS PAN.

Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.

Biogram w Słowniku biograficznym Wielkopolski południowo-wschodniej

KOREYWO ZOFIA, pseud. Korejówna (1907-1991) - aktorka, scenarzystka;
Ur. 22 II (źródła podają też 27 II 1910) w Kaliszu. Pochodziła ze starego litewskiego rodu sygnującego się herbem Dębno. Jej rodzicami byli Bolesław, główny księgowy kaliskiego Syndykatu Rolniczego, i Anna z Wolskich. Była najmłodszą z pięciorga rodzeństwa.
Już w Gimnazjum im. Anny Jagiellonki zwracała na siebie uwagę talentem (występowała w szkolnych przedstawieniach) i niebagatelną urodą, o której pisano: "oczy śliczne, zielono-szare, błyszczące, cera bajecznie świeża o połysku i barwie kości słoniowej". Jeszcze w okresie szkolnym pozowała do portretu Madonny w kościele oo. Franciszkanów w Kaliszu.
W 1926 rozpoczęła studia romanistyczne na lwowskim Uniwersytecie im. Jana Kazimierza, które przerwała po dwóch latach. Zachęcona anonsem w tygodniku "Kino", poszukującym młodych talentów, przeniosła się do Warszawy. Tu została urzędniczką Polskiej Kasy Oszczędności, równocześnie rozpoczynając naukę aktorstwa w Studiu Filmowym reżysera i aktora, Konstantego Meglickiego.
W 1928 zadebiutowała jedną z głównych ról w jego niemym obrazie Ponad śnieg (prem. 19 II 1929), zrealizowanym wg powieści Stefana Żeromskiego Ponad śnieg bielszym się stanę. Przed kamerą stanęła u boku S. Wysockiej, S. Jaracza, M. Cybulskiego i T. Fijewskiego. Mimo pochlebnych recenzji filmu, rola Ireny okazała się pierwszą, a zarazem ostatnią rolą filmową Zofii Koreywo. W związku z kaliską premierą filmu w kinie "Słońce", lokalna prasa pisała: "[...] W rolach głównych urocza kaliszanka Zosia Koreywo i genialny aktor St. Jaracz" [4 III 1929], "[...] Film ten dla nas kaliszan winien być tembardziej wartościowy, bowiem główną rolę gra w nim p. Zofia Koreywo, urocza córka nadprośniańskiego grodu" [5 III 1929], "[...] Bardzo milutką jest p. Z. Koreywo. Piękna twarzyczka młodziutkiej artystki-kaliszanki, zwłaszcza oczy, jeszcze walczą z kinowemi efektami, lecz dobra gra pozwala mieć nadzieję, że wkrótce całkowicie opanuje sztukę filmową i zabłyśnie gwiazdą" [6 III 1929]. Sama aktorka po latach wspominała: "Jako kresowa panna byłam bardzo ponurą i złą kobietą; kobietą dojrzałą, o podkładzie demonicznym". Po tym epizodzie, nie rezygnując z ambicji artystycznych, Koreywo została pracownicą Państwowej Wytwórni Papierów Wartościowych w Warszawie. Jednocześnie za namową S. Jaracza zaczęła uczęszczać do Warszawskiej Szkoły Dramatycznej, którą ukończyła w 1932, zdając egzamin przed komisją kwalifikacyjną ZASP. Pobierała także nauki w Szkole Umuzykalnienia i Tańca Scenicznego Tacjanny Wysockiej oraz w Koncesjonowanej Szkole Gry Filmowej-Scenicznej Hanny Ossorii-Dederko przy ul. Poznańskiej. W tym samym roku zrezygnowała z pracy w PWPW i zaangażowała się do wytwórni "Klio-Film" (1932-33), gdzie wraz z Leonardem Buczkowskim współuczestniczyła w pisaniu scenariusza do reżyserowanego przez niego filmu Szyb L-23 (1932).
W l. 30. występowała wyłącznie jako aktorka teatralna. W l. 1932-34 grała u Jaracza w Ateneum, wcielając się m.in. w chorą dziewczynkę w Kapitanie z Koepenick, Joannę w Major Barbara Shawa i cudzoziemkę w Krzyczą Chiny. Potem przez krótki okres współpracowała z toruńskim Teatrem Polskim (1934-35).
W 1935 przeprowadziła się do Poznania i zamieszkała u zaprzyjaźnionej rodziny Quecków - Niemców, właścicieli fabryki papieru w Czerwonaku. Pod pseudonimem "Korejówna" przez trzy sezony grała w Teatrze Polskim m.in. u boku Barbary Ludwiżanki, Zofii Małynicz, Władysława Hańczy i Jana Kreczmara. Jedną z ważniejszych ról z tego okresu była Księżniczka w Sułkowskim Żeromskiego. Po urodzeniu pierwszego dziecka wycofała się z życia zawodowego. Po wybuchu wojny przeniosła się do rodziny w Warszawie.
Po wojnie i powrocie do panieńskiego nazwiska, podjęła współpracę z Państwowym Przedsiębiorstwem Imprez Estradowych (1949-61), prowadząc konferansjerkę. Prawdopodobnie na krótko powróciła do kariery aktorskiej, występując w teatrze oraz w telewizji. Od 1 X 1961 aż do emerytury 31 XII 1971 była suflerką w Teatrze Klasycznym w Warszawie.
Zm. 12 IV 1991 roku w Warszawie.
Od 27 IV 1935 zamężna (ślub w kośćiele pw. św Marcina w Poznaniu) z Bogdanem Leitgeberem, bogatym i dużo starszym kupcem, który był znanym w Poznaniu miłośnikiem teatru i opery. W czasie wojny był więźniem obozu w Treblince, skąd po wielu zabiegach został wykupiony przez rodzinę. Z nadszarpniętym zdrowiem powrócił do Poznania. Po wojnie został aresztowany przez ówczesne władze polskie i umieszczony w obozie pracy w Mielęcinku k. Włocławka. Tam pracował przy budowie dróg. Zwolniony w XII 1949, zmarł kilka miesięcy później w Puszczykowie.
Z tego związku miała dwóch synów, Bogdana i Janusza (ur. 1940). Bibliografia: "ABC Kaliskie" nr 62, 63 i 64/1929; Androchowicz A., Filmowe kariery kaliszanek, "Rocznik Kaliski" t. XXX, Kalisz 2005; Leitgeber S., Dyskretny urok salonów. Życie towarzyskie w międzywojennym Poznaniu, Poznań 2006; Leitgeber S., Zofia Koreywo - wspomnienie, "Gazeta Wielkopolska" 17/2002 s. 9; Maśnicki J., Stepan K., Pleograf. Słownik biograficzny filmu polskiego 1896-1939, Kraków 1998; [Dok. elektron.]: www.filmpolski.pl (stan na dzień19.02.2006); Źródło: Słownik biograficzny Wielkopolski południowo-wschodniej. Ziemia kaliska, tom 3 Autor noty biograficznej: Andrzej Androchowicz