Alfreda Kleszcz-Koch
KLESZCZÓWNA Freda, właściwie Alfreda Kleszczówna, zamężna Koch (1 grudnia 1914 Warszawa – 25 listopada 1990 Warszawa),
tancerka.
Była córką cukiernika Hieronima Kleszcza i Janiny z Rosiaków; żoną Tadeusza Dominika Kocha (ślub 25 lutego 1952 w Warszawie). W 1934 ukończyła Szkołę Baletową przy Teatrze Wielkim w Warszawie; jako uczennica od 1929 brała udział w przedstawieniach operetkowych tego teatru, np. w Orfeuszu w piekle (1930), Giuditcie (1934) i baletowych, m.in. w Jeziorze łabędzim (1930), Płomiennym ptaku (1931); Panu Twardowskim, Tańcach wschodnich i Chopinianach – 1932; Zalotach ułańskich, Obrazku sprzed stu laty, Na kwaterze, Weselu w Ojcowie – 1933; Świteziance, Weselu na wsi – 1934. Obsadzano ją w scenach i tańcach zbiorowych, takich jak góralski, krakowiak, mazur.
W końcu 1934 została zaangażowana do Baletu Polskiego Feliksa Parnella i występowała w tym zespole od pierwszych przedstawień 30 stycznia i 1 lutego 1935 w teatrze Wielka Rewia w Warszawie, do 1937. Brała udział w objazdach zespołu, zarówno po kraju, jak i za granicą, m.in. kilkakrotnie we Francji, Niemczech, Włoszech, Szwajcarii, a także w Anglii, Belgii, Holandii. Tańczyła w miniaturach baletowych układu Parnella: Dożynki, Lajkonik zwierzyniecki, Krakowiak, Wesele łowickie, Trojak oraz Walcu wiedeńskim, który
miał wiele powabu w pełnym polotu wykonaniu m.in. Kleszczówny
(H. Liński).
W sezonie 1938/39 występowała w Warszawie : w teatrze Wielka Rewia, gdzie według niego
popisywała się precyzyjną techniką klasyczną,
m.in. w programach: Dla ciebie, Warszawo, Naprzód marsz, Raj kobiet (Colombina, Zakochana, Niewolnica, Marsjanka), Szukamy gwiazd, a od kwietnia do początku września 1939 w kabarecie Ali Baba, powołanym przez Towarzystwo Teatrów Rewiowych, którego była współzałożycielką (Sezonie, otwórz się!, Orzeł czy Rzeszka, Pakty i fakty).
W czasie II wojny światowej i okupacji niemieckiej pracowała w 1940–42 jako kelnerka w „Café Club”, w grudniu 1942 występowała w jawnym teatrze Maska w rewii Gwiazdy na Gwiazdkę, a od lipca 1943, do wybuchu powstania warszawskiego, była solistką baletu w jawnym teatrze Rozmaitości Jar; tańczyła w Rose Marie, Fra Diavolo i widowisku Sen nocy lipcowej, granym później także w Krakowie. Po wojnie za występy te została ukarana przez Komisję Weryfikacyjną Związku Artystów Scen Polskich.
W 1945, z grupą baletową Leona Wójcikowskiego, występowała np. w Krakowie i Łodzi. W 1945–47 tańczyła w programach składanych w Praskim Teatrze Rewii w Warszawie. W 1947–54 była solistką baletu w warszawskim Teatrze Nowym, tańczyła w scenach baletowych w komediach, farsach i operetkach, takich, jak: Wesele Figara, Słomkowy kapelusz, Jadzia wdowa, Dom otwarty, Zemsta nietoperza, Zielony Gil, niekiedy grała niewielkie role, np. Marysię (Milionowe jajko, 1951). W premierze Halki na scenie warszawskiej Opery 31 maja 1953 wystąpiła w tańcach zespołowych, a od początku 1954 należała do zespołu solistek baletu Opery; tańczyła np. jedną z Dziewcząt z karczmy (Romeo i Julia, 1954), a w tańcu hiszpańskim w Jeziorze łabędzim (1956), wyróżniała się
temperamentem i zacięciem charakterystycznym
(Tacjanna Wysocka).
Była też jedną z Bachantek w scenach baletowych Hrabiny (1956), wykonywała taniec cygański i mazurek w Panu Twardowskim (1957). Na emeryturę przeszła 31 grudnia 1961. Tabl. 18.
Bibliografia
Almanach 1990/91; 10 lat Opery warsz. 1945–55; Mamontowicz-Łojek: Terpsychora (tu opinie H. Lińskiego; il.); Mościcki: Teatry 1944–45 (il.); Mościcki: Teatry 1939; Sadowy; Teatr, plotki, aktorzy s. 182, 194; Sempoliński: Wielcy artyści; Teatr Wielki w Warszawie 1833–1933, Warszawa 1933; Turska: Almanach; Wysocka: Dzieje; Parnell: Moje życie; Kino 1939 nr 26; Kur. Warsz. 1938 nr 248, 293, 332, 1939 nr 2, 95, 149, 242; Pam, Teatr. 1996 z. 3–4 s. 541, 556, 557, 559, 1997 z. 1–4 s. 99, 366; Teatr 1956 nr 11 (T. Wysocka); Akta, T. Wielki Warszawa, ZASP (fot.); Programy, MTWarszawa; Pudełek: Materiały: 1915–39; Almanach 1944–59.
Ikonografia
J. Żebrowski: K. jako solistka baletu (Niespokojne szczęście), karyk., rys., repr. Express Wiecz. 1953 nr 151; Fot. – NAC.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
