Osoby

GOŁASZEWSKA Mira, Mirosława, właściwie Maria Gołaszewska, z domu Sawczenko, także Mirosławska (25 września 1909 Warszawa – zmarła po 1960),

aktorka. 

Była córką Jerzego Sawczenki i Heleny z Senakiewiczów; żoną aktora Jerzego Gołaszewskiego (zob. t. 1; ślub 15 września 1928). Ukończyła gimnazjum Zofii Wołowskiej w Warszawie, a w 1928 Kursy Wokalno-Dramatyczne Jadwigi H. Hryniewieckiej. Według własnej relacji w tym samym roku zaczęła występy w Teatrze Domu Żołnierza na warszawskiej Pradze (działał 1928–33), a następnie grała w Teatrze Ateneum. W sezonach 1933/34–1936/37 należała do zespołu Teatru Miejskiego w Sosnowcu, którego dyrektorem był w tym czasie Gołaszewski. 

Była aktorką utalentowaną, urodziwą, powszechnie lubianą, dobrze też śpiewała. Jedną z ról, która przyniosła jej w Sosnowcu największe uznanie była Nitouche (1935); według recenzenta miejscowej prasy, powodzenie jakim cieszył się spektakl opierało się na jej grze:

miała tyle filuternego wdzięku i tyle bezpośredniości

w zdradzaniu figlarności, sprytnie się ukrywającej pod skromnym pensjonarskim mundurkiem, że oklaski, którymi publiczność rzęsiście wykonawców obdarowała jej się w lwiej części należą 

(cytat za W.J. Żywotem).

Inne znane jej role z tego okresu, to: Iza (Żeglarz, 1933),  Katarzyna (Matura, 1936). Z teatrem sosnowieckim występowała też np. w Kielcach (1935). W lipcu 1937 grała w Warszawie, w teatrze Cyrulik Warszawski, w Ciotce Karola (reżyserował Gołaszewski). Po rozstaniu z mężem, nie wróciła do teatru w Sosnowcu. 

Na sezon 1937/38 zaangażowała się do Teatru Miejskiego w Grodnie, gdzie zagrała m.in. Jill (Jim i Jill), Franię (Małżeństwo), w lipcu 1938 występowała w Teatrze na Pohulance w Wilnie w sztuce Szóste piętro. W sezonie 1938/39 grała w Teatrze Ziemi Pomorskiej w Toruniu: swą popisową Nitouche, Ilonkę (Nowa Dalila), Auriol (Subretka), Antosię (Chory z urojenia), Med (Żeglarz), Anitę (Życie jest skomplikowane), Dianę (Powrót mamy), Lucy (Egzotyczna kuzynka), Infantkę (Cyd), ta ostatnia według sprawozdawcy „Słowa Pomorskiego”

w umiejętnej i naturalnej interpretacji p. Gołaszewskiej wypadła znakomicie. 

Po wybuchu II wojny światowej znalazła się w Grodnie, gdzie w Państwowym Teatrze Polskim Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej zagrała w 1940 Luizę (Intryga i miłość). Później wróciła do Warszawy, pracowała w fabryce trykotaży na Lesznie, skąd w 1943 została zwolniona. Nie znalazła pracy w kawiarni „U Aktorek” i zdecydowała się na występy w teatrach jawnych. W 1943–44 grała w teatrach: Komedia, Wodewil, Nowości (np. Filę w Kobiecie bez skazy), Maska, Jar (w czerwcu 1944 z teatrem Jar występowała na scenie Krakowskiego Teatru Powszechnego). Po powstaniu warszawskim, w październiku 1944 dotarła do Lublina, gdzie współpracowała z rozgłośnią radiową „Pszczółka”. Później wyjechała do Krakowa i grała w oficjalnym Krakowskim Teatrze Powszechnym. W Krakowie z 6 na 7 stycznia 1945, w czasie masowej łapanki, została wraz z grupą uchodźców z Warszawy, zatrzymana przez Niemców, wkrótce jednak ją zwolniono. W marcu 1945, za występy w teatrach jawnych, została ukarana przez Komisję Weryfikacyjną Związku Artystów Scen Polskich zakazem występów na scenach Warszawy i Krakowa oraz zawieszeniem w prawach organizacyjnych do sierpnia 1946. W 1945 występowała w Domu Żołnierza w Łodzi. 

W sezonach 1946/47–1959/60 grała w Teatrach Miejskich w Częstochowie (od 1949 Teatry Dramatyczne, od 1957 Teatr Dramatyczny im. Mickiewicza), m.in.: Żonę (Ich czworo), Lilkę (Zamach), Marię (W małym domku), Ochotnicką (Klub kawalerów), Juliasiewiczową (Moralność pani Dulskiej), Anielę (Damy i huzary), Marcelinę (Wesele Figara), Kruczyninę (Grzesznicy bez winy), Głafirę (Jegor Bułyczow i inni), Podstolinę (Zemsta), George Sand (Lato w Nohant), Katarzynę (Żołnierz i bohater), Martę (Romeo i Julia), Dorymenę (Balik gospodarski). Ceniono ją zwłaszcza w rolach charakterystycznych. 

Zachowała urodę, była elegancka, przez młodsze koleżanki podziwiana za szyk i klasę. W 1959 wyjechała do mieszkającej w Wielkiej Brytanii córki, wyszła za mąż i do kraju już nie wróciła. Korespondowała z koleżankami z teatru w Częstochowie i według relacji Elżbiety Pasierbówny-Lange, wiodła dostatnie życie.

Bibliografia

Boy: Pisma t. 27; Czachowska: Zapolska; Kwaskowski s. 186–188, passim (il.); Łoza: Czy wiesz; Mościcki: Teatry 1944–45 (il.); Żywot: Dwadzieścia sezonów; Pam. Teatr. 1963 z. 1–4 s. 182, 183, 184, 193, 194, 196, 198, 205, 206, 263, 1980 z. 3–4 s. 450, 456, 1997 z. 1–4 s. 99, 352, 2008 z. 3–4 s. 46, 68; Afisze i programy, IS PAN (m.in. „Beatryks Cenci”, 19 V 1955. Państwowe Teatry Częstochowa.; il.), MTWarszawa; Akta, T. im. Mickiewicza Częstochowa, ZASP (fot.); Błasiak: T. kielecki przed 1939 s. 118; Hernik Spalińska: Repertuar; Spis ZASP 1939 (tu nazwisko Mirosławska); Almanach 1944–59; Inf. Elżbiety Pasierbówny-Lange z Warszawy. 

Ikonografia

R. Dyniewski: G. jako Kasia (Igraszki z diabłem), karyk., rys., repr. Trybuna Rob. 1955 nr 22; Fot. – IS PAN, NAC.

Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.