Włodzimierz Boruński
BORUŃSKI Włodzimierz (3 lipca 1906 Łódź – 10 kwietnia 1988 Warszawa),
aktor, reżyser.
Był synem Jerzego (właściwie Hirszla) Borucha, adwokata, i Berty z Krukowskich; bratem kompozytora Leona Boruńskiego (1909–1942); ciotecznym bratem aktora Kazimierza Krukowskiego i Juliana Tuwima; mężem Teresy z domu Han. W 1925 ukończył Gimnazjum im. B. Brauna w Łodzi i rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. W tym czasie także zaczął współpracę z kabaretami i teatrami rewiowymi w Warszawie. Był autorem skeczy, monologów i piosenek, pisał pod pseudonimem Dr Bridge. W 1929–30 odbywał służbę wojskową w Szkole Podchorążych w Tomaszowie Mazowieckim. W 1931 zdał egzamin aktorski Związku Artystów Scen Polskich. Występował w Warszawie, na przykład w Morskim Oku, Perskim Oku, Mignon, a także w prowincjonalnych zespołach rewiowych w repertuarze Kazimierza Krukowskiego, m.in. w 1932 w Kaliszu, w kabaretach w Krakowie, Lwowie i Wilnie. W sezonie 1936/37 i do końca 1937 był reżyserem w Teatrze Nowości w Wilnie, wystawił na przykład rewię Miłość, tempo i wojna.
Po wybuchu II wojny światowej znalazł się w Białymstoku; Kazimierz Krukowski wymienił go w zespole Białostockiego Teatru Miniatur, który w styczniu 1940 wyruszył na sześciotygodniowe tournée, m.in. do Grodna, Brześcia, Pińska, Baranowicz. Sam Boruński wspominał, że przebywał najpierw we Lwowie, potem w Kijowie, skąd został zesłany do batalionu pracy w Baszkirii i obozu w Iszymbaj. W 1944 wstąpił w Żytomierzu do II Armii Wojska Polskiego, brał udział w walkach na terenie Polski. Po demobilizacji, w grudniu 1945 zamieszkał w Lubaniu na Dolnym Śląsku, gdzie założył teatr Siódme Niebo. Od 1948 mieszkał w Warszawie. Zajmował się dziennikarstwem, w czasopismach ogłaszał wiersze i przekłady z literatury rosyjskiej. Drukował m.in. w „Szpilkach”, „Nowej Kulturze”, „Przyjaźni”, „Kurierze Polskim”, „Barwach”.
W 1958–66 współpracował z warszawskim Teatrem Syrena i Buffo (był autorem tekstów do programów: Czym chata bogata, Zawiążmy supełek, Arka Nowego, Inne czasy), a także z Polskim Radiem, Telewizją Polską i estradą jako autor skeczy, piosenek i wierszy satyrycznych. Wydał kilka tomików satyr i poezji.
Popularność przyniosły mu role w filmach, w których stworzył niezapomniane postaci Żydów; J. Majewski nazwał go „wielkim aktorem małych ról”, a Tadeusz Konwicki napisał:
Miał autentyczny dar Boży, jakąś dyspozycję wewnętrzną: grał
i jednocześnie był sobą. Do tego natura wyposażyła go w bardzo przejmującą aparycję. Jego aktorstwo było instynktowne.
Była w nim spontaniczność, geniusz amatora.
Był autorem piosenki do filmu Konwickiego Jak daleko stąd, jak blisko. Od 1961 zagrał w takich filmach, jak: Zaduszki, Niekochana, Salto, Zazdrość i medycyna, Ziemia obiecana, Hotel Polanów, w serialach telewizyjnych Polskie drogi, Lalka; ostatnim był film telewizyjny Mrzonka (1985). Za role w Lalce i Mrzonce otrzymał Nagrody Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji.
Bibliografia
Almanach 1987/88; Hist. filmu t. 2, 4, 5; Kaszyński: Teatralia; T. Konwicki: Pamiętam, że było gorąco, Kraków 2001; Krukowski: Z Melpomeną s. 20; Lerski: Syrena Record; Mieszkowska: Była sobie piosenka; Sempoliński: Wielcy artyści; Sempoliński: Druga połowa; Współcześni pol. pisarze i badacze; Film 1988 nr 19 (il.); Pam. Teatr. 2009 z. 1–2 s. 70; Życie Warsz. 1984 nr 275 (il.), 1988 nr 90, 96 (J. Majewski); M. Komorowska: Muzyczne sceny Wilna w 1919–1939 (mps, IS PAN); Księgi zmarłych, Arch. Cmentarza Bródnowskiego, Warszawa; Akt zgonu nr IV/1066/1988, Arch. USC Warszawa; www.filmpolski.pl
Ikonografia
Ł. Krajewska: Portret, rzeźba (miniatura postaci), karyk., glina wypalana, 1986 i J. Łupina: Portret, karyk., rys., tusz, pióro, karton oraz Z. Ziomecki: Portret, karyk., rys., tusz, repr. fot. – MKWarszawa; Fot. – Bibl. Nar., ITWarszawa, NAC.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
