Adolf Bożyński
BOŻYŃSKI Adolf (24 IV 1908 Warszawa - 24 IV 1980 Londyn), aktor. Był mężem Ady Bożyńskiej. Przed II wojną świat. występował na scenach kabaretów warsz. oraz w zespołach objazdowych na prowincji, np. w 1929 był z zespołem pod kier. M. Balcerkiewicz w Kielcach (marzec), Częstochowie i Cieszynie (kwiecień); w 1935 z objazdowym t. Wesoły Murzyn, m.in. w Nowym Sączu (czerwiec) i Tarnowie (lipiec, sierpień); w 1936 z zespołem Wesołego Murzyna w Stanisławowie (wrzesień). W sez. 1936/37 należał do zespołu objazdowego T. Podolsko-Pokuckiego z siedzibą w Stanisławowie. W czasie II wojny świat. jako żołnierz Armii Pol. na Wschodzie z 2 Korpusem Pol. odbył kampanie na Bliskim i Środkowym Wschodzie oraz we Włoszech; zdobył liczne odznaczenia. Od 1942 na Bliskim Wschodzie występował w zespole t. rewiowego pod kier. F. Konarskiego (Ref-Rena); był także w zespole reprezentacyjnym Polska Parada (Polish Parade) oraz w Polskim T. Objazdowym na Środkowym i Bliskim Wschodzie i w Palestynie. Od kwietnia 1943 był aktorem T. Dramatycznego Armii Pol. na Wschodzie, nast. do 1948 T. Dramatycznego 2 Korpusu. Z zespołem tego teatru w 1946 przybył do Wielkiej Brytanii i pozostał na emigracji. Grał nadal w objazdowym T. Dramatycznym, odwiedzając wiele pol. obozów i ośrodków na terenie Anglii, Walii i Szkocji oraz gościnnie z tym zespołem w Londynie (1947, 1948). Od sez. 1948/49 do 1954 występował w Polskim T. Dramatycznym w Londynie. Później przez kilkanaście lat mieszkał w Monachium, gdzie współpracował z Rozgłośnią Polską Radia Wolna Europa. W 1965 przyjechał do Londynu, aby od września t.r. występować w roli G.B. Shawa ("Kochany kłamca") w T. Polskim ZASP; odniósł w tej roli duży sukces i otrzymał nagrodę teatr. "Dziennika Polskiego". W 1974 wrócił do Londynu i odtąd grał stale w T. Polskim ZASP, a także w T. dla Dzieci i Młodzieży Syrena. Występował jako aktor, piosenkarz i konferansjer na koncertach organizowanych przez emigracyjny ZASP, którego był wieloletnim członkiem. W 1949 był członkiem Zarządu ZASP-u za Granicą. Reżyserował też i wystawiał programy rewiowe w "Ognisku Polskim". Na emigracji cieszył się uznaniem jako dobry aktor charakterystyczny, zwłaszcza w rolach fredrowskich; chwalony za dykcję, swobodę scen., środki wyrazu pełne ekspresji a zarazem prostoty. Najważniejsze role: Hrabia d'Albafiorita ("Mirandolina"), Dogberry ("Wiele hałasu o nic"), Rotmistrz i Major ("Damy i huzary"), Cześnik ("Zemsta"), Zdzisław ("Radcy pana radcy"), Doktor Hetko-Dosiewicz ("Displaced Person"), Alojzy Zulc ("Preclarka z Pohulanki"), Daum ("Panna Maliczewska"), George Waldorf ("Wielki szlem"), Bęczkowski ("Uciekła mi przepióreczka"), Kotyński ("Polka prosto z Kraju"), Mnich Maleto ("Marcelino, chleb i wino"). Bibl.: Z. Jabłoński: Gabinet figur radiowych, Berlin 1985 (il.); Dz. Pol. i Dz. Żołnierza 1976 nr 206 (il.), 1980 nr 107; Głos Podhala 1935 nr 24; Głos z Żywca 1929 nr 40; Kur. Stan. 1936 nr 35; Pam. Teatr. 1963 z. 1-4 s. 341 (il.), 1988 z. 1-2 s. 16, 17, 21, 32, 49, 60-70, 82, 92-98; Teatr i Widownia (Londyn) 1948/49 z. 1; Tydzień Pol. 1965 nr 39; Wiadomości (Londyn) 1965 nr 1019; Programy, IS PAN, MTWarszawa; Wosiek: Teatry objazdowe. Ikon.: Fot. - IS PAN. Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
