Mira Grelichowska
GRELICHOWSKA Ludomira, Mira, właściwie Ludomira Maria Grzelichowska, primo voto Missiuro, secundo voto Wajda (10 marca 1901 Warszawa – 24 listopada 1988 Warszawa),
aktorka, pieśniarka.
Rok urodzenia według aktu małżeństwa z Włodzimierzem Missiuro; podawany przez nią 1910 jest błędny. Była córką Henryka Grzelichowskiego i Ludomiry z Kulkiewiczów; jej pierwszym mężem był lekarz Włodzimierz Missiuro (ślub 20 lipca 1922 w Warszawie), drugim aktor Kazimierz Wajda (zob. t. 1; ślub 3 czerwca 1947).
Od początku 1925 i w sezonie 1925/26 grała w Teatrze Polskim w Poznaniu, m.in. Zuzię (Damy i huzary), Klarę (Lot), Paulette (Proboszcz wśród bogaczy), Med (Żeglarz), Angelinę (Pani prezesowa), Małgosię (Wesele Fonsia). W 1927–39 była aktorką scen warszawskich. (W 1929 została przyjęta do Związku Artystów Scen Polskich). W Teatrze Letnim, do którego była zaangażowana, grała: Dianę (Szkoła wdzięku, 1927), Ewę (Śledztwo, 1931), Księżnę Elizę (Madame Sans-Gêne, 1939) i w Świerszczu za kominem (1939); w Teatrze Narodowym Dorotkę (Spazmy modne, z okazji wieczoru ku czci Wojciecha Bogusławskiego, 1929), w Teatrze Małym Pannę Maję (Droga do piekła, 1931), w Kameralnym w Perfumach mojej żony (1933). Występowała też w Wilnie: w lipcu 1932 w Teatrze Letnim w farsie Florette i Patapon, a we wrześniu 1933 w komediach Mąż z loterii, Tak a nie inaczej, Kłopoty Bourrachona (w roli Ireny).
Brała udział w koncertach w Filharmonii Warszawskiej (np. 1 marca 1938), w programach estradowych, nagrywała piosenki dla dzieci dla wytwórni „Syrena Record”. W 1937 wyjechała po raz pierwszy na tournée do USA, wystąpiła z cyklem wieczorów recytatorskich, koncertów piosenek ludowych przed publicznością polską w Nowym Jorku, Chicago, Buffalo, Filadelfii i Detroit.
Po wybuchu II wojny światowej przedostała się do Rumunii, była członkinią Polskiego Zespołu Artystycznego YMCA i występowała z koncertami pieśni i recytacji w polskich skupiskach cywilnych oraz w obozach internowanych żołnierzy. Potem dołączyła do zespołu Lwowskiej Fali, z którym wyjechała do Francji, gdzie zespół działał pod nazwą Polowa Czołówka Teatralna nr 1. W sierpniu 1940 przybyła do Wielkiej Brytanii i z Czołówką Teatralną Wojska Polskiego występowała do listopada 1946, przemierzając szlaki wojenne przez Szkocję, Belgię, Holandię. W 1946 w Londynie występowała w kabarecie Szóstka Mariana Hemara. Pod koniec 1947 wróciła z mężem do kraju. W Warszawie współpracowała ze Stołeczną Estradą, organizowała programy dla dzieci w kawiarni „Nowy Świat” i w hotelu „MDM”.
Bibliografia
Almanach 1988/89; Artyści emigracyjnej Melpomeny 1939–95 (il.); Boy: Pisma t. 22, 24, 28; Kędzierski; Lerski: Syrena Record; Łoza: Czy wiesz; Mieszkowska: Hemar; Piekarski: Mars i Melpomena (il.); As 1936 nr 52 (il.); Express Wiecz. 1965 nr 228, 1988 nr 282; Kino 1936 (13 XII; il.); Kur. Warsz. 1927 nr 339, 1929 nr 209, 1931 nr 208, 1933 nr 155, 1938 nr 50, 201, 1939 nr 13, 106, 227; Pam. Teatr. 1965 z. 2 s. 178, 1998 z. 1–2 s. 81–137 (il.); Rampa 1938/39 nr 1; Scena Pol. 1929 z. 16; Teatr 1938 nr 1–2, 1939 nr 4–5; Teatr i Życie Wytworne 1927 nr 3; Życie Warsz. 1988 nr 278; Afisze, Uniw. w Poznaniu; Akt ślubu nr I–14/164/1922 i zgonu nr V/2915/1988, Arch. USC Warszawa; Akta (fot.), ZASP; Album G., Pracownia Dokumentacji Teatru IS PAN; Programy, IS PAN; Hernik Spalińska: Repertuar.
Ikonografia
J. Walker: Portret, rys., atrament, 1946 – Album G., Pracownia Dokumentacji Teatru IS PAN; Fot. – IS PAN, ITWarszawa, MTWarszawa, NAC.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
