Artykuły

Znane tylko z kartonowych projektów trzy witraże Stanisława Wyspiańskiego 100 lat po jego śmierci staną się ozdobą miasta na 750-lecie. Chodzi o czterometrowej wysokości dzieła przedstawiające św. Stanisława, Kazimierza Wielkiego [na zdjęciu] i Henryka Pobożnego.

Wyspiański zaprojektował je dla katedry na Wawelu, ale na realizację nie zgodziły się ówczesne władze kościelne. Teraz zostały wykonane przez Krakowski Zakład Witrażów S. G. Żeleńskich - tę samą firmę, z którą współpracował za życia Wyspiański. Od soboty będzie je można oglądać we frontowej ścianie nowego Pawilonu Wystawienniczo-Informacyjnego Wyspiański 2000. Pomysłodawcami takiego wyeksponowania witraży są Andrzej Wajda i Krystyna Zachwatowicz. Po latach starań pawilon został zbudowany na krakowskim Starym Mieście, na rogu ulicy Grodzkiej i placu Wszystkich Świętych. Zaprojektował go Krzysztof Ingarden.

Fasada pawilonu wykonana jest z ceglanych płytek o grubości 5 cm i wysokości pół metra. -Postanowiliśmy użyć tradycyjnego materiału współgrającego z architekturą pobliskich kościołów, wykorzystując go jednak w sposób niekonwencjonalny - wyjaśnia Krzysztof Ingarden. Cegły ułożone są pionowo i zawieszone na metalowych prętach, tak, by obracały się wokół osi i w razie potrzeby mogły być ustawiane podróżnym kątem. To zapewni odpowiednie oświetlenie witraży Wyspiańskiego umieszczonych w kamiennych ramach. Dzięki takiej konstrukcji efektowna fasada zmienia swój wygląd w zależności od tego, z jakiej strony się na nią patrzy.

W pawilonie urządzono sale konferencyjne i punkt informacyjny dla turystów, prezentowane też będą czasowe wystawy poświęcone Wyspiańskiemu. W dzień witraże oświetlone naturalnym światłem można oglądać wewnątrz pawilonu. Nocą, podświetlone od środka budowli, widoczne będą z ulicy.

-W jednym miejscu powstała teraz swoista galeria dzieł Wyspiańskiego. Po sąsiedzku znajduje się przecież kościół Franciszkanów, którego ozdobą są inne jego witraże: potężny "Bóg Ojciec -Stworzenie świata", "Święty Franciszek", "Błogosławiona Salomea" i "Żywioły" - przypomina Janusz Sepioł, pełnomocnik prezydenta Krakowa ds. kultury.

Pawilon Wyspiańskiego nie jest jedynym prezentem, jaki Kraków sprawił sobie na 750-lecie lokacji miasta. W przyszłą środę otwarty zostanie po gruntownym remoncie i rekonstrukcji zabytkowy Mały Rynek. Wcześniej planowano postawić tam pomnik księcia Bolesława Wstydliwego, który 5 czerwca 1257 roku nadał Krakowowi prawa miejskie. Jednak dwa ogłoszone konkursy rzeźbiarskie nie przyniosły satysfakcjonujących projektów. Zamiast pomnika na Małym Rynku wykonano efektowną fontannę i stojącą płytę z kopią wizerunku księcia Bolesława autorstwa Jana Matejki. Do wyłożenia placu użyto efektownych porfirów afrykańskich i brazylijskich granitów.

Nową stałą ekspozycję otrzyma Muzeum Historyczne Miasta Krakowa w Pałacu Krzysztofory. W nowoczesnej formie, także na komputerowych ekranach, pokazana tam będzie historia miasta w średniowieczu. Na jubileusz otwierana jest nowa 100-metrowa trasa turystyczna po średniowiecznych murach obronnych. Przygotowano też "Bibliotekę lokacyjną", czyli zestaw kilkunastu publikacji poświęconych dziejom Krakowa. A od 1 do 10 czerwca władze miasta zapraszają na mnóstwo imprez jubileuszowych i wydarzeń artystycznych.

***

Koncerty, spektakle i bal

1 czerwca - prapremiera kantaty "Zakochani w Krakowie" z muzyką Piotra Rubika i librettem Zbigniewa Książka

2 czerwca - Wielki Turniej Kabaretowy "Kraków kontra Reszta Świata"; widowisko plenerowe Wielka Parada Smoków

3 czerwca - Noc Jazzu - Tomasz Stańko klasycznie i nowocześnie

4 czerwca - koncert "Krakowscy artyści dla Krakowa"

5 czerwca - prapremiera oratorium "Cracovia Est" Dariusza Reguckiego; nocne zwiedzanie wystawy "Kraków - Europejskie miasto prawa magdeburskiego 1257 - 1791"

6 czerwca - koncert muzyki krakowskiego kompozytora "Wyspiański według Koniecznego"

7 czerwca - nadzwyczajny koncert oratoryjny Ennio Morricone"Pieśń o Bogu ukrytym", dyryguje kompozytor

8 czerwca - Bal Krakowsko-Wiedeński na Rynku Głównym

9 czerwca - Krakowska Noc Teatrów

10 czerwca - koncert "BeatusVir" Henryka Mikołaja Góreckiego pod dyrekcją kompozytora; prawykonanie koncertu na krakowskie dzwony "Campanae Cracovienses" Marka Stachowskiego

Szczegółowy program 750-lecia lokacji miasta na stronie: www.krakow.pl/750lat