Artykuły

Teatr Papahema, założony przez absolwentów białostockiego Wydziału Sztuki Lalkarskiej, od pierwszej premiery z impetem wszedł na rynek i nie zwalnia tempa. Niezwykła jest umiejętność młodych twórców w wyzyskiwaniu konkursów, festiwali i rocznic na rzecz produkcji swoich przedstawień. Premiera Szekspirowskiego Poskromienia złośnicy odbyła się w ramach festiwalu „Wschód Kultury/lnny Wymiar” i wiązała się z obchodami czterechsetlecia śmierci Stratfordczyka.

To najdojrzalszy jak dotąd spektakl Papahemy. Konsekwentnie reali­zuje poetykę miksu klasyki z nowoczesnością, ale jest w jej ramach zdecydowany, drapieżny. Inspirowany strojami elżbietańskimi kostium kontrastuje z mechanicznymi choreografiami do agresywnej, elektronicznej muzyki; poetycka fraza w przekładzie Barańczaka wybrzmiewa w obskurnej kawalerce, w której jedynymi meblami są telewizor i materac na podłodze; dellartowskie aktorstwo służy współczesnej diagnozie narzuconych ról społecznych i opowieści o nieoczywistej płciowości. Tekst brzmiący dziś w jednoznacznie mizoginiczny sposób, a odczytany na poły feministycznie, jest wyborem celowo prowokacyjnym — ale szczęśliwie nie jest to pusty gest.

Młodej grupie wyraźnie zależy na ujawnianiu codziennego fałszu, utrwalanego społecznym przyzwoleniem, a i na stałe wpisanego w teksty kultury. Dlatego gierki i oszustwa między zalotnikami podkreślone są powtórzeniami sekwencji, postać Kasi rozbito na trzy, coraz brutalniej interpretujące ją aktorki, dlatego wreszcie Petruchio nie jest tu łowcą posagów, ale niewyoutowanym gejem, potrzebującym żony do utrzy­mania pozycji społecznej. Gdy tylko zdobędzie rękę Kasi, zamieni się w cichego oprawcę w podkoszulku „żonobijce”; wszak na przemoc domową wciąż przyzwolenie jest większe niż na ujawnienie orientacji seksualnej.

Papahema może jeszcze zbyt skrótowo traktuje swoje odczytania klasyki, zdarzają się i w Poskromieniu złośnicy intelektualne dziury — ale grupa jest wciąż jednym z ciekawszych zjawisk na młodej scenie. I najszybciej się rozwijających.