Artykuły

Czy można zadać wprost pytanie, co pozostało z De­kalogu dziś, na progu trzeciego tysiąclecia, by nie obra­zić uczuć tych, dla których sacrum stanowi nie tylko przedmiot kultu, ale wciąż jeszcze rodzaj tabu? Okazuje się, że tak. Współczesna pisarka amerykańska Esther Vilar, prowokująca każdą swoją książką z pogranicza filo­zofii i socjologii — by przypomnieć tytuły: Starość jest piękna, Oszałamiający blask głupoty — w sztuce Amerykańska Papieżyca, wystawionej w warszawskim Teatrze Studio, postanowiła zajrzeć za kulisy Kościoła ja­ko instytucji podlegającej — jak cała współcze­sna cywilizacja — wpływom nadmier­nego liberalizmu. W wizji, wybiegającej w przyszłość, próbo­wała wskazać, ku cze­mu zmierza Kościół, rezygnując krok po kroku z tradycyjnych wartości i moralnego autorytetu.

Oto zachwycająca urodą i pełna seksapilu kobieta po raz pierwszy w historii Ko­ścioła zostaje powołana na tron papieski. Mowa introni­zacyjna Joanny II to majstersztyk wdzięku i przebiegłości. Z jej z lekką drwiną wypowiadanych słów wyła­nia się przerażający obraz te­go, co już się stało, i tego, co stanie się za chwilę. Zrazu nic nie wróży, by pod ponty­fikatem Joanny świat miał się zatrząść w nadwątlonych posadach. A jednak!

Joanna Trzepiecińska dźwiga na swoich ramionach nie tylko historię upadającego Kościoła, ale i cały stano­wiący monodram spektakl. Leciutko bawi się z widzem, zadając z pozoru banalne pytania, pogodzona jako Joan­na II z miejscem, jak i wyznaczoną jej rolą. Jednak nie­postrzeżenie z potulnej kobiety zmienia się w lwicę go­tową stoczyć jako głowa Kościoła walkę o proste ludzkie prawdy. Zaprzepaszczone przez jej poprzedników, zapo­mniane przez wiernych. Gdy wypowiada ostatnie zda­nie sztuki: „Jestem gotowa”, nie budzi wątpliwości, że to, co zapowiada, zrealizuje z siłą i konsekwencją.

Aktorstwo Joanny Trzepiecińskiej w tej wyjątkowo trudnej roli zakwita pełnym blaskiem. Zapewne nie bez udziału wnikliwej reżyserii Janusza Andermana.